مسائل زیست محیطی
شنبه, ۵ تیر ۱۳۹۵، ۰۷:۰۱ ب.ظ |
masod rezaei |
۲ نظر
مسائل زیست محیطی
عمده¬ترین مسائل اخلاق محیط زیست حول دو محور بحث می¬شوند: اول این که با عنایت به تفکیک ارزش ذاتی از ابزاری چه نوع ارزشی را برای محیط زیست قایل شویم؟ یک چیز در صورتی ذاتا خوب است که فی نفسه ارزشمند باشد و در صورتی به لحاظ ابزاری خوب است که گرچه لزوما از خوبی فی نفسه برخوردار نیست ولی به خوبی می انجامد و مثلا قطع عضو بدن هیچ خوبی ذاتی ندارد اما ممکن است به سلامتی و تندرستی بدن بیانجامد.[2] کسانی که ارزش محیط زیست را ذاتی می¬دانند براین باورند که باید به دنبال تاسیس اصول اخلاقی جدیدی جدای از مکتب های رایج اخلاق سنتی بود. از نظر این گروه اصول اخلاقی سنتی به شدت انسان محور بوده و منافع محیط زیست را فدای منافع انسانی می کند.
در محور دوم از نحوه اندیشیدن آدمی در خصوص رابطه اش با محیط زیست بحث می شود؛ آیا رابطه آدمی با طبیعت باید مانند رابطه شاگرد با استاد تنظیم شود که دراین صورت باید با پیروی از طبیعت روش درست رفتار کردن را از خود طبیعت بیاموزیم؟ یا این که آدمی نیز باید خود را جزیی از طبیعت و ته تافته جدا بافته از آن بداند. در این صورت نباید خود را برتر از طبیعت بداند و به بهره کشی از آن رو آورد.[3]
صاحب نظران اخلاق محیط زیست بر اساس سه رویکرد عمده در فلسفه اخلاق، سه نظر را در مواجهه ما با محیط زیست پدید آورده‌اند. مثلاً پیتر سینگر درباره نحوه تعامل ما با حیوانات از موضعی سود گرایانه سخن می‌گوید. از سوی دیگر برخی این مسأله را نمودی از وظیفه‌گرایی می‌دانند. گروهی دیگر نیز با انتقاد از هردو گرایش فوق موضعی فضیلت‌گروانه در چگونگی برخورد با حیوانات اتخاذ کرده‌اند.
[2]. پالمر، مایکل، مسائل اخلاقی، ترجمه علی رضا آل بویه، قم، پ‍ژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، 1385، ص73-74
[3]. بنسون، جان، اخلاق محیط زیست، ترجمه غلامحسین وهاب زاده، انتشارات جهاد دانشگاهی،1382، ص 294
عمده¬ترین مسائل اخلاق محیط زیست حول دو محور بحث می¬شوند: اول این که با عنایت به تفکیک ارزش ذاتی از ابزاری چه نوع ارزشی را برای محیط زیست قایل شویم؟ یک چیز در صورتی ذاتا خوب است که فی نفسه ارزشمند باشد و در صورتی به لحاظ ابزاری خوب است که گرچه لزوما از خوبی فی نفسه برخوردار نیست ولی به خوبی می انجامد و مثلا قطع عضو بدن هیچ خوبی ذاتی ندارد اما ممکن است به سلامتی و تندرستی بدن بیانجامد.[2] کسانی که ارزش محیط زیست را ذاتی می¬دانند براین باورند که باید به دنبال تاسیس اصول اخلاقی جدیدی جدای از مکتب های رایج اخلاق سنتی بود. از نظر این گروه اصول اخلاقی سنتی به شدت انسان محور بوده و منافع محیط زیست را فدای منافع انسانی می کند.
در محور دوم از نحوه اندیشیدن آدمی در خصوص رابطه اش با محیط زیست بحث می شود؛ آیا رابطه آدمی با طبیعت باید مانند رابطه شاگرد با استاد تنظیم شود که دراین صورت باید با پیروی از طبیعت روش درست رفتار کردن را از خود طبیعت بیاموزیم؟ یا این که آدمی نیز باید خود را جزیی از طبیعت و ته تافته جدا بافته از آن بداند. در این صورت نباید خود را برتر از طبیعت بداند و به بهره کشی از آن رو آورد.[3]
صاحب نظران اخلاق محیط زیست بر اساس سه رویکرد عمده در فلسفه اخلاق، سه نظر را در مواجهه ما با محیط زیست پدید آورده‌اند. مثلاً پیتر سینگر درباره نحوه تعامل ما با حیوانات از موضعی سود گرایانه سخن می‌گوید. از سوی دیگر برخی این مسأله را نمودی از وظیفه‌گرایی می‌دانند. گروهی دیگر نیز با انتقاد از هردو گرایش فوق موضعی فضیلت‌گروانه در چگونگی برخورد با حیوانات اتخاذ کرده‌اند.
[2]. پالمر، مایکل، مسائل اخلاقی، ترجمه علی رضا آل بویه، قم، پ‍ژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، 1385، ص73-74
[3]. بنسون، جان، اخلاق محیط زیست، ترجمه غلامحسین وهاب زاده، انتشارات جهاد دانشگاهی،1382، ص 294
